ÜLKELERİ TANIYALIM

Dünyamızda 7 büyük kara parçası vardır ve bu büyük kara parçalarına kıta denir. Bu kıtalar üzerinde bağımsız 206 ülke (devlet) bulunmaktadır.

Bu kıtalar: Asya, Avrupa, Afrika, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avustralya, Antarktika

Türkiye hem asya kıtasında, hemde Avrupa kıtasında toprakları olan bir ülkedir. Çanakkale ve İstanbul boğazları ülkemiz topraklarını ikiye bölerek ayırır. Avrupa kıtasında kalan topraklarımıza Trakya, Asya kıtasında kalan topraklarımıza Anadolu denir.

Bir ülkeyi tanıyabilmek için; hangi kıtada olduğunu, komşularını, başkentini ve önemli şehirlerini, nüfusunu, yüzölçümünü, bayrağını, para birimini, konuştuğu dili, insanların dini inançlarını, yeryüzü şekillerini, iklim tiplerini, geçim kaynaklarını vb. gerekir.

TÜRKİYE'NİN KOMŞULARI

Oturduğunuz evin çevresinde başka evler ve bu evlerde oturan insanlar vardır. O insanlar bizim komşularımızdır. Aynı şekilde ülkemizin çevresinde de komşu ülkeler ve bu ülkelerde yaşayan milletler yer alır.

Ülkemizin sekiz komşusu vardır.
Kuzeybatısında: Yunanistan ve Bulgaristan
Güneyinde: Suriye ve Irak
Doğusunda: İran, Nahcivan, Ermenistan
Kuzeydoğusunda: Gürcistan
Birbirine komşu ülkeler arasında sınırlar vardır. Bu sınırlardan izinsiz geçilmez. Ancak izin alındıktan sonra (pasaport-vize) sınır kapılarından geçilebilir. Havaalanları ve limanlar da sınır kapısı sayılır.

İhracat: Dış ülkelere mal, ürün, hizmet satmak demektir.
İthalat: Dış ülkelereden mal, ürün, hizmet satın almak demektir.

BULGARİSTAN
Bulgaristan ülkemizin batısında yer alır. Başkenti Sofya olan Bulgaristan’ın nüfusu 7,3 milyon civarındadır. Nüfusunun bir bölümü Türklerden oluşur. Bulgaristan ile Türkiye arasında güçlü tarihî ve kültürel bağlar vardır. Bulgaristan önceleri Osmanlı Devleti'nin egemenliği antındaydı. Ülkenin çeşitli yerlerindeki Osmanlı Dönemi’nden kalma hamamlar, çeşmeler, köprüler, camiler ve benzeri eserler Türk kültürünün izlerini taşımaktadır.

Bulgaristan ile aramızdaki en önemli geçiş noktaları Edirne ilimizdeki Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapılarıdır. Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasındaki kara yolu ulaşımı büyük ölçüde Kapıkule Sınır Kapısı üzerinden yapılmaktadır. Bulgaristan’da irili ufaklı yaklaşık bin beş yüz Türk şirketi faaliyet göstermektedir. Ülkemiz Bulgaristan’a pamuk ipliği, cam, şeker, otomobil, elektrikli eşyalar ile seramik ve tekstil ürünleri ihraç etmektedir. Buna karşılık Bulgaristan’dan petrol yağları, elektrik enerjisi, deri, bakır ve bazı plastik ürünler satın almaktadır.

YUNANİSTAN
Batıdaki komşularımızdan bir diğeri Yunanistan’dır. Başkenti Atina olan ülkenin nüfusu yaklaşık 11 milyondur. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk’ün doğduğu Selanik şehri de bu ülkenin sınırları içinde bulunmaktadır.

Yunanistan sınırları içindeki Batı Trakya toprakları Türkler tarafından İstanbul’dan daha önce fethedilmiş ve beş asırdan fazla Osmanlı yönetiminde kalmıştır. Balkan Savaşları sırasında kaybettiğimiz Batı Trakya’da bugün 150 bin civarında Müslüman Türk yaşamaktadır. Yunanistan’da azınlık statüsüne sahip tek grup olan Batı Trakya Türklerinin hakları 1923 tarihli Lozan Antlaşması ile güvence altına alınmıştır.

Yunanistan’da, pek çoğu günümüze kadar gelememiş olsa da, Osmanlı Dönemi’nden kalma tarihî eserler vardır. Bu eserlerin en tanınmışlarından biri Dimetoka’daki Sultan Çelebi Mehmet Camii’dir.

Yunanistan ile Türkiye arasındaki sınır kapıları Edirne ilimizdeki İpsala ve Pazarkule’dir. Fındık, tekstil ürünleri, otomobil lastiği, mobilya ve plastik malzemeler Yunanistan’a ihraç ettiğimiz mallardandır. Bu ülkeden satın aldığımız başlıca ürünler ise pamuk, kâğıt, alüminyum, bakır ve çeşitli deniz ürünleridir.

NAHCİVAN
Türkiye’nin doğu komşularından olan Nahcivan, Azerbaycan’a bağlı bir özerk cumhuriyettir. Nahcivan’ın nüfusu 500 bin kadardır. Bu ülke ile tek kapımız Iğdır ilimizdeki Dilucu Sınır Kapısı’dır. Türkiye ile Nahcivan arasındaki ilişkiler dostluk ve kardeşlik duyguları içinde gelişerek devam etmektedir.

Tarihte “Türk Kapısı” adıyla anılan Nahcivan, bugün de Azerbaycan halkı ile doğrudan bağlantı kurmamızı sağlamaktadır.

GÜRCİSTAN
Türkiye’nin doğu komşularından biri de Gürcistan’dır. Başkenti Tiflis olan ülkenin nüfusu yaklaşık 4 milyondur. Gürcistan ile aramızdaki en işlek geçiş noktası Artvin ilimizdeki Sarp Sınır Kapısı’dır. İki ülke arasında vatandaşlar, bu kapı üzerinden sadece kimlik belgesini kullanarak kolayca seyahat edebilmektedir. Ülkemizin Azerbaycan ve Kafkasya ile kara yolu bağlantısı da büyük ölçüde Gürcistan üzerinden sağlanmaktadır.

Gürcistan’ın en büyük ticari ortağı Türkiye'dir.Türkiye Gürcistan’a plastik borular, temizlik malzemeleri, tıbbi ilaçlar ve inşaat malzemeleri ihraç eder. Buna karşılık kimyasal gübre ve çelik satın alır.

Azerbaycan petrolünü ülkemize taşıyan Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Gürcistan’dan geçerek topraklarımıza ulaşmaktadır. Bu durum aramızdaki iş birliğini güçlendirmekte ve ilişkilerimizin her alanda gelişmesine yardımcı olmaktadır. Gürcistan’da yaşayan Ahıska Türkleri iki ülke halkı arasında bir kültür köprüsü oluşturmaktadır.

ERMENİSTAN
Türkiye’nin doğu komşularından olan 3 milyon nüfuslu Ermenistan’ın başkenti Erivan’dır. Ermenistan bağımsızlığını kazandıktan sonra Türkiye, ekonomik sorunlarla uğraşan bu ülkeye insani yardımda bulunmuş ve bu ülkenin uluslararası toplum ile bütünleşmesi yönünde çaba harcamıştır. Ancak bugüne kadar Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişki kurulabilmesi ve ikili ilişkilerin gelişmesi için uygun koşullar oluşmamıştır. Bu nedenle Ermenistan sınırında bulunan Kars ilimizdeki Akyaka ve Iğdır ilimizdeki Alican Sınır Kapıları kapalı durumdadır.

İRAN
Doğu komşumuz İran’ın başkenti Tahran’dır. Yüz ölçümü Türkiye’nin iki katı kadardır.

İki ülke arasındaki en önemli geçit noktası Ağrı ilimizdeki Gürbulak Sınır Kapısı’dır. İran’a açılan diğer kapılar Van ilimizdeki Kapıköy ve Hakkâri ilimizdeki Esendere Sınır Kapılarıdır. Otomobil lastiği, cam eşya, temizlik ürünleri, beyaz eşya, canlı hayvan ve demir-çelik İran’a sattığımız başlıca ihraç mallarıdır. Bu ülkeden ithal ettiklerimiz ise petrol, çeşitli petrol ürünleri ve doğal gazdır.

Avrupa ülkeleri ile İran arasındaki transit kara yolu ticareti Türkiye üzerinden yapılmaktadır. Aynı şekilde İran doğal gazını Avrupa’ya taşıyacak boru hatları da ülkemizden geçmektedir.

Tarihteki önemli Türk devletlerinden biri olan Büyük Selçuklu Devleti İran’da kurulmuştur. Bu nedenle İran toprakları Selçuklu Türklerinden kalma eserlere ev sahipliği yapmaktadır.

IRAK
Güney komşumuz Irak’ın başkenti Bağdat’tır. Nüfusu 37 milyondur. Irak ile aramızda güçlü tarihî ve kültürel bağlar vardır. Irak, Türklerin yüzyıllardır yaşadığı ülkelerden biridir. Türkiye ve Irak, güvenlik sorunlarının yaşandığı bir bölgede ilişkilerini geliştirmeye çalışan iki komşu ülkedir.

Irak ile ticari ilişkilerimiz ağırlıklı olarak Habur Sınır Kapısı üzerinden gerçekleşmektedir. Diğer geçiş noktalarımız Hakkâri ilimizdeki Derecik ve Üzümlü ile Şırnak ilimizde bulunan Gülyüzü Sınır Kapılarıdır.

Ayçiçeği, pamuk yağı, buğday unu, kanatlı hayvan ve demir-çelik ürünleri Irak’a ihraç ettiğimiz ürünlerin belli başlılarıdır. Satın aldığımız ürünler ise işlenmemiş altın ve petroldür.

SURİYE
Güney komşumuz Suriye en uzun kara sınırımızın olduğu ülkedir. Başkenti Şam olan ülkenin nüfusu 23 milyon civarındadır. Suriye en fazla sınır kapımızın bulunduğu komşumuzdur. Bu kapılar; Gaziantep ilimizdeki Karkamış, Hatay ilimizdeki Cilvegözü ve Yayladağı , Kilis ilimizdeki Öncüpınar ve Çobanbey, Mardin ilimizdeki Nusaybin ve Şenyurt ile Şanlıurfa ilimizdeki Ceylanpınar, Mürşitpınar ve Akçakale Sınır Kapılarıdır.

Suriye 2011 yılında başlayan iç savaş nedeniyle önemli sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Bu tarihten itibaren özellikle sınırımıza yakın bölgelerde yaşayan Suriyelilerin bir bölümü ülkemize sığınmışlardır.

TÜRK CUMHURİYETLERİ

Günümüzde Türkiye dışında başka ülkelerde yaşayan Türk topluluklarıda vardır. Bunların başında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yaşayan Kıbrıs Türkleri gelir. Asya kıtasında yaşayan Azeriler, Kırgızlar, Kazaklar, Özbekler ve Türkmenler de diğer Türk topluluklarıdır. Uzun süre Sovyetler Birliği’nin sınırları içinde yaşamış olan bu topluluklar Sovyetlerin 1991’de dağılması üzerine bağımsızlıklarını kazandı. Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan adlarıyla kendi devletlerini kurdular.

TİKA: (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı)
Kuruluş amacı; Tüm Türk Cumhuriyetlerinin kültürel, ekonomik, siyasi eğitim gibi bir çok alanda yardımlaşmasını sağlamaktır.

YTB (Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı)
Kuruluş Amacı: Türkiye’ye gelen uluslararası öğrencilere yardımcı olmak

Türk Cumhuriyetleri ile ortak kültüre, dile, yaşam tarzına, bayramlara sahibiz. Baharın gelişini kutlamak için Nevruz Bayramını ve Hıdrellezi kutlarız. Dini bayramlarımız Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı’nı kutlarız.

Türk Cumhuriyetlerinde Türkçe dilinin lehçeleri konuşulur. Azeri Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Kırgız Türkçesi gibi. Ancak Türkiye, KKTC, Azerbaycan ve Özbekistan Latin alfabesi kullanırken diğer ülkeler Kiril (Rus) alfabesini kullanmaktadırlar.

AZERBAYCAN

Başkenti Bakü olan Azerbaycan, doğu sınırımızdaki Nahcivan Özerk Cumhuriyeti nedeniyle komşumuz durumundadır. Azerbaycan ile aramızda tarihten gelen güçlü bağlar vardır. Azerbaycan ile Türkiye kendilerini “iki devlet bir millet” olarak ifade eden kardeş ülkelerdir. Atatürk bu kardeşliği “Azerbaycan’ın sevinci bizim sevincimiz, kederi bizim kederimizdir.” sözü ile dile getirmiştir.

Nüfusu 9,7 milyon olan Azerbaycan ile aramızdaki ekonomik ilişkiler oldukça ileri düzeydedir. 2005 yılında faaliyete başlayan Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Hazar petrollerini batı pazarlarına ulaştıran önemli bir enerji koridorudur. Hattın açılmasıyla birlikte Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ticaret hacmi daha da genişlemiştir.

Türkiye Azerbaycan’a çeşitli gıda maddeleri, elektrik enerjisi, motorlu kara taşıtları, deterjanlar, ev tekstil ürünleri, demir-çelik, mobilya, boya ve kâğıt ihraç eder. Azerbaycan’dan ise petrol, plastik ürünler, elektronik araçlar, ham deri, halı, bakır, alüminyum ve pamuk alır.

TÜRKMENİSTAN

Nüfusu 5,4 milyon olan Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’tır. Ortak tarihi, dili, inancı ve kültüre sahip olan Türkiye ile Türkmenistan arasında dengeli, karşılıklı saygı ve iş birliği anlayışına dayalı bir ilişki vardır. Türkiye-Türkmenistan iş birliği dış politika, ticaret ve ekonomi, kültür ve eğitim başta olmak üzere her alanda olumlu bir seyir izlemektedir.

Türkmenistan’da yaşayan 10 bine yakın vatandaşımız iki kardeş halk arasında önemli bir kültür köprüsü oluşturmaktadır. Türkmenistan vatandaşları turizm ve ticaret amacıyla ülkemizi ziyaret etmektedir. Ayrıca binlerce Türkmen öğrenci üniversitelerimizde öğrenim görmektedir.

Türk iş adamları, bağımsızlığını kazandığı ilk günlerden itibaren Türkmenistan’ın kalkınmasına katkı sağlamaktadır. Türkmenistan, Türk firmalarının Orta Asya’da en fazla proje üstlendikleri ülkedir. Türkiye Türkmenistan’a çeşitli makineler, elektrikli araçlar, aydınlatma ürünleri, ısıtma malzemeleri, mobilya, demir-çelik, temizlik ve gıda maddeleri ihraç eder. Buna karşılık Türkmenistan’dan halı, kilim, pamuk, pamuk ürünleri, petrol, mineral yağlar ve yakıtlar, plastik malzemeler ve elektrik enerjisi satın alır.

ÖZBEKİSTAN

Başkenti Taşkent olan Özbekistan’ın nüfusu 31 milyon civarındadır. Zengin yer altı kaynaklarına sahip olan Özbekistan’dan altın, doğal gaz, alüminyum, kömür ve mermer çıkarılır. Ülke ekonomisinde tarım ve hayvancılık da önemli yer tutar.

Özbekistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke Türkiye’dir. Özbekistan’da başta inşaat, tekstil, gıda, otelcilik ve ilaç olmak üzere çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 700 kadar Türk firması bulunmaktadır.

Türkiye, Özbekistan’a dokuma ürünleri, motorlu kara taşıtları, temizlik ve gıda maddeleri ile mobilya ve inşaat malzemeleri ihraç eder. Buna karşılık Özbekistan’dan yağlı tohumlar, pamuk ipliği, bakır, mineral yağlar ve yakıtlar alır.

KIRGIZİSTAN

Nüfusu 6 milyon olan Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’tir. Türkiye’nin Kırgızistan ile ilişkileri ilk günden itibaren olumlu bir seyir izlemektedir. İki ülke arasında 1997 yılında Ebedî Dostluk ve İş Birliği Antlaşması imzalanmış ve cumhurbaşkanları düzeyinde karşılıklı ziyaretler gerçekleştirilerek ilişkilerde büyük ilerlemeler sağlanmıştır.

Türkiye, Kırgızistan’a tekstil ürünleri, çeşitli makineler, gıda maddeleri, sıhhi tesisat, ısıtma malzemeleri, kâğıt ve mobilya ihracatı yapmaktadır. Kırgızistan’dan ise ham deri, pamuk ve ipek ithal etmektedir.

KAZAKİSTAN

Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetleri arasında en geniş yüz ölçümüne sahip ülke olan Kazakistandır. Başkenti Nur-Sultan’dır. Nüfusu 18 milyon olan Kazakistan’ın yer altı kaynakları doğal gaz, petrol ve kömürdür.

Türkiye ile Kazakistan arasında ekonomik ve ticari alanda çeşitli antlaşmalar yapılmıştır. Türk girişimciler Kazakistan’da özellikle gıda, ilaç, kimya, inşaat, otelcilik ve imalat sektörlerinde yatırımlar yapmışlardır. Kazakistan, Türk Cumhuriyetleri içinde en fazla ithalat ve ihracat yaptığımız ülke konumundadır. Türkiye bu ülkeye elektrikli makine ve cihazlar, motorlu kara taşıtları, gıda ürünleri, konfeksiyon ürünleri, seramik, temizlik maddeleri ve mobilya ihraç eder. Buna karşılık Kazakistan’dan doğal gaz, petrol, mineral yakıt ve yağlar ile demir-çelik ürünleri, pamuk ve hayvan yemi satın alır.

Kazakistan ile ilişkilerimiz eğitim ve kültür hayatında da devam etmektedir. Bu alanda atılan en önemli adım 1993 yılında Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesinin kurulması olmuştur. Merkezi Kazakistan’ın Türkistan şehrinde bulunan üniversitenin kuruluş amacı Türk dili konuşan devlet ve topluluklara mensup öğrencileri bir çatı altında eğitmektir.

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

Ülkemizde “Yavru Vatan” olarak adlandırılan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 15 Kasım 1983’te kurulmuştur. Başkenti Lefkoşa olan KKTC’de 200 binin üzerinde Türk yaşamaktadır.

Türkiye, Kıbrıs Türkleriyle olan tarihî ve kültürel bağları nedeniyle KKTC’ye büyük önem vermektedir. Ülkemiz başta siyasi, askerî ve ekonomik konular olmak üzere her alanda bu Türk devletini desteklemektedir.

Türkiye son olarak 2015 yılında tamamladığı KKTC Su Temin Projesi’ni devreye sokmuştur. Bu proje kapsamında denizin 250 m derinliğine döşenen 80 km’lik boru hattıyla Mersin’den Kıbrıs’a su taşınması mümkün olabilmiştir. Böylece Kıbrıs Türklerinin içme ve sulama suyu sorununa kalıcı bir çözüm bulunmuştur. Türkiye’nin KKTC’ye ihracatında ilk sırayı petrol ürünleri almaktadır.

Demirçelik ürünleri, çimento, çeşitli inşaat malzemeleri, mobilya ve ilaç diğer önemli ihraç mallarıdır. İthalatımızı ise başta turunçgiller ve peynir olmak üzere çeşitli tarım ve hayvancılık ürünleri oluşturmaktadır.

FARKLI KÜLTÜRLER

Tarih boyunca insanlar gezip görmek, yeni birilerini tanımak, dinlenmek, eğlenmek gibi amaçlarla seyahatlere çıkmışlardır. Gezmek geçmişte olduğu gibi günümüzde de önemli bir ihtiyaçtır. Bu nedenle insanlar farklı ülkeleri gezerek meraklarını giderip bilgilerini artırmaya çalışırlar. Turizm adı verilen bu faaliyetler genellikle seyahat şirketleri tarafından yürütülür. Bu kuruluşlar insanlara gidecekleri ülkeleri önceden tanıtmak amacıyla görsel ve yazılı iletişim araçlarını kullanırlar. Ülkelerin özelliklerini anlatan genel ağ siteleri kurarlar. Gezi dergileri ve tanıtım broşürleri hazırlayıp insanları gezmeye teşvik ederler.

FİNLANDİYA
Başkenti Helsinkidir. Finlandiya, İskandinavya Yarımadası’nda yer alan 5,5 milyon nüfuslu bir Avrupa ülkesidir. Komşuları doğuda Rusya, kuzeyde Norveç, batıda İsveç ve güneyde Estonya’dır.

Finlandiya’da irirli ufaklı 180 bin göl, 188 bin civarında da ada vardır. Bu nedenle Finliler ülkelerine “bataklık arazi” anlamına gelen Suomi, kendilerine de Suom adını vermişlerdir.
Finlandiyalıların dili Fince'dir. Finlandiya’da or­man­lar ge­niş yer tu­tar. Öy­le ki ül­ke top­rak­la­rı­nın üç­te iki­si or­manlar­la kap­lı­dır. Or­man­cı­lık Finlandiyalıların en önem­li ge­çim kay­nak­la­rın­dan bi­ri­dir.

Fin­lan­di­ya’nın en dik­kat çe­ki­ci coğ­ra­fi özel­lik­le­rin­den bi­ri yaz mev­si­min­de gö­rülen gece gü­ne­şidir. Bu ül­ke­de Ruska adı verilen 20 Ma­yıs’tan 24 Tem­muz’a ka­dar ge­çen yaz döneminde gü­neş hiç bat­maz. Ge­ce gü­ne­şi sa­de­ce Fin­lan­di­ya gi­bi Ku­zey Ku­tup Nok­ta­sı’­na ya­kın ül­ke­ler­de iz­le­ne­bi­len bir do­ğa ola­yı­dır. Her yıl dün­ya­nın dört bir ya­nın­dan yüz bin­ler­ce in­san bu do­ğa ola­yı­nı iz­le­mek için Fin­lan­di­ya’ya gelmektedir.

Finlandiya kış mevsiminde genellikle karanlık bir ülke görünümündedir. Güneş sabahın geç saatlerinde doğar, öğleden sonra da hemen batar. Kışları Kuzey Finlandiya’da hava, ülkenin güneyine göre daha karanlık olur. En kuzey yörelerinde haftalarca güneş doğmaz.

Fin­lan­di­ya’da ya­zın sı­cak­lık 10 de­re­ce­ye ka­dar yük­se­lir­ken kı­şın -30 de­re­ce­ye kadar dü­şer. Bu ne­den­le Finlandiyalılar ken­di­le­ri­ni kar­dan ve so­ğuk­tan ko­ru­ya­cak giysi­le­ri ter­cih eder­ler. Giy­si­le­ri­nin üzer­ile­ri­ne ise ge­nel­lik­le ren geyiği de­sen­le­ri iş­ler­ler. Ren ge­yi­ği bon­fi­le­si, ayı bif­te­ği ve ba­lık­Fin­lan­di­ya­lı­la­rın en sevdiği yi­ye­cek­ler­dir. Ge­yik eti, hal­kın mil­lî ye­me­ği sa­yı­lır. Çav­dar ek­me­ği ve haş­lan­mış pa­ta­tes de Fin­lan­diya mut­fa­ğı­nın vaz­ge­çil­mez gı­da­la­rı ara­sın­da­dır. Esmer renkli çavdar ekmeğinin içine et konularak yapılan “kalakukko” ülkenin meşhur yemeklerindendir. Finlandiyalıların sabah kahvaltılarındaki tercihi ise sütle kaynatılan yulaf ezmesine reçel katılarak hazırlanan “porride”dir.

Fin­lan­di­ya’nın ku­zey böl­ge­le­ri kar­lar­la kap­lı­dır. Bu böl­ge­ler­de ula­şım kar mo­to­siklet­le­ri ve kı­zak­lar­la sağ­la­nır. Kı­zak­la­rı ge­nel­lik­le hus­key (has­ki) cinsi kö­pek­ler çe­ker. Hus­key­ler don­du­ru­cu so­ğuk­ta koş­mak­tan çok hoş­la­nır­lar. Fin­lan­di­ya­lı­lar ai­le­le­ri­ne bağ­lı, mi­sa­fir­per­ver, so­rum­lu­luk sa­hi­bi, gü­ve­ni­lir ve dü­rüst insanlardır. Bu ülke insanlarının başlıca hobileri av­lan­mak, kuş göz­le­mi yap­mak ve ka­no­ya bin­mek­tir. Or­man­da yü­rü­yüşe çıkmak; çi­lek, man­tar ve bö­ğürt­len top­la­mak da ol­duk­ça yay­gın­dır. Fin­lan­di­ya­lı­la­rın en sev­dik­le­ri din­len­me şek­li “sau­na” de­ni­len ha­ma­ma gir­mek­tir. Fin­lan­di­ya’da ne­re­dey­se her ai­le­nin evin­de bir sau­na var­dır.

Fin­lan­di­ya­ son yıllarda eğitim alanında uyguladığı kendine özgü yöntemlerle adından söz ettiren bir ülke hâline gelmiştir. Finlandiya eğitimindeki en ilgi çekici uygulamalardan biri çocukların ineklere ve köpeklere kitap okumasıdır. Çocuklar ellerindeki kitaplarla hayvanların yanına gidiyor ve kitaplarını okumaya başlıyorlar. Onlar da çocukları ilgiyle dinliyor. Finlandiyalılar bu yöntemle çocuğun kendisini yargılayan birileri olmadan onu dikkatle dinleyen bir canlıya kitap okuma imkânı elde ettiğini söylüyorlar. Böylece çocukların öz güven sahibi bireyler olarak yetiştiklerini savunuyorlar.

ÜRDÜN

Başkenti Amman, nüfusu 6,5 milyon, resmî dili Arapça'dır. Ürdün Kızıldeniz’in kuzeyinde bir Orta Doğu ülkesidir. Ülkenin kuzey ve güney bölgelerinde Akdeniz iklimi görülürken geri kalanında çöl iklimi hâkimdir. Ürdün mutfağında genelde koyun ya da tavuk eti tercih edilir. Ülke mutfağının en meşhur yemekleri, kuzu etiyle yapılan ve yanında pilavla sunulup tek elle yenilen mansaf ile bir tür ekmek arası döner olan şavurmadır. Ürdün’de en fazla tüketilen içeceklerin başında çay gelir. Ürdünlüler çayı demlerken demliğin içine şeker atarlar. Ayrıca naneli limonatayı da çok severler.

Ürdün halkı çok kibar, misafirperver ve sıcakkanlı olması ile tanınır. Ürdün düğünlerinde bizdeki gibi kına törenleri yapılır. Gelin kına törenine yöresel kıyafet ile katılır. Kına yakılırken darbuka eşliğinde çok neşeli bir türkü söylenir. Daha sonra müzik yavaşlar ve konuklara tepsilerin içinde Ürdün’e has baklavalar ikram edilir.

Ürdün’de yılın belli zamanlarında festivaller düzenlenir. Bu festivallerin en önemlisi ülkenin kuzeyindeki Ceraş kentinde düzenlenen Kültür ve Sanat Festivali’dir. Her yıl temmuz ayında yapılan bu festivale Arap ülkelerinden tanınmış çok sayıda sanatçı ve edebiyatçı katılır.

Ülkedeki bir diğer festival deniz seviyesinden 420 metre aşağıdaki Lut Gölü adına düzenlenir. Ölü Deniz adıyla da bilinen bu göle giren bir insan denizdeki tuzluluk oranı nedeniyle suya batmadan yüzebilir. Mayıs haziran aylarında düzenlenen festivalde insanlar şifalı olduğuna inanılan göle girer ve vücutlarını çamurla kaplarlar.

Ürdün’ün dünyaca ünlü turistik yerlerinden biri de tarihî Petra Antik Kenti’dir. Burada kayalara oyularak inşa edilmiş tiyatro, tapınak ve ev gibi yapılar bulunmaktadır. Ürdün’e özgü hediyelik eşyaların başında Lut Gölü’nden elde edilen sabun ve cilt bakım ürünleri gelir. Ülkeyi ziyaret edenler rengârenk yöresel kıyafetlere, çeşitli esanslara ve içi kum dolu vazolara da ilgi göstermektedir.

MACARİSTAN

Avrupa'da bulunan Macaristan’ın başkenti Budapeşte’dir. Nüfusu 10 milyon olan ülkenin resmî dili Macarcadır. Macarca Türkçe ile benzerlikler gösteren bir dildir. Her iki dilde de kelimeler yazıldığı şekliyle okunur.

Macaristan’da en çok rastlanan erkek isimlerinden biri sultan anlamına gelen “Zoltan”dır. Osmanlı Dönemi’nden kalan bu ismin yanı sıra “Imre” ve “Attila” da yaygın olarak kullanılan isimlerdendir.

Macaristan pek çok festivale ev sahipliği yapar. Bu festivallerden en ilginci her yıl ocak ve şubat aylarında düzenlenen Budapeşte Uluslararası Sirk Festivali’dir. Çeşitli ülkelerden pek çok ziyaretçinin buluştuğu festivalde dünyanın en büyük sirk gösterileri sergilenir.

Macaristan’da da çocuk oyunları kültürün önemli bir parçasıdır. Bu oyunlardan biri olan ugroiskola oyunu için çocuklar yere, numaralandırılmış hanelerden oluşan salyangoz şeklinde bir oyun sahası çizerler. Her oyuncunun kendine ait bir taşı olur.

Mutfaklarıyla gurur duyan Macarların dünyaca ünlü yemeği gulaştır. Dana eti ve soğanla yapılan gulaş bir çeşit çorbadır.. Macaristan’a özgü yemekler olan paprika soslu tavuk ve paprikalı balık çorbası en sevilen yemekler arasındadır. Macar mutfağının değişmez lezzetlerinden biri de kahvaltılarda bile tüketilen turşudur.

Macaristan’da selamlaşma genellikle el sıkışma şeklinde olur. İnsanlar birbirlerine isim ve soy isimleriyle hitap ederler

JAPONYA

Ja­pon­ya, As­ya kı­ta­sı­nın do­ğusun­da yer alan bir ada­lar ül­ke­sidir. Baş­ken­ti Tok­yo'dur. Ja­pon­ya’nın nü­fu­su 127 mil­yon ci­va­rın­da­dır. Ba­lık­çı­lık­ta dün­ya­nın ön­de gelen ül­ke­le­rin­den bi­ri­dir. Ja­ponya’da de­niz ürün­le­rin­den ya­pı­lan ye­mek­lerin ayrı bir yeri vardır. Ja­pon ye­mek­le­ri de­yin­ce ak­la ilk ola­rak “su­şi” gelir. Su­şi, in­ce şe­rit hâ­lin­de­ki ba­lık­la­rın pi­rinç ile ru­lo ya­pı­la­rak ku­ru­tul­muş yo­su­na sa­rıl­ma­sıy­la ha­zır­la­nır.

Ja­pon­la­rın se­ve­rek ye­dik­le­ri bir başka ye­mek pi­rinç pi­la­vı­dır. Ja­pon ye­mekle­ri­nin ço­ğu çiğ ve­ya az piş­miş şe­kil­de ye­nir. Mey­ve­ler ise kı­zar­tı­la­rak tü­ke­ti­lir.

Japonlar ye­mek yer­ken ça­tal, ka­şık ve bı­çak ye­ri­ne çu­buk­ları kul­la­nı­rlar. Çorba­ları ise doğ­ru­dan doğ­ru­ya kâ­se­den içerler. Ja­pon­lar mi­sa­fir­le­ri­ni, geç­mi­şi yüz­yıl­lar ön­ce­si­ne uza­nan bir ko­nuk­se­ver­likle ağır­lar­lar. Eve ge­len mi­sa­fir­ler, eği­le­rek ya­pı­lan dün­ya­ca ün­lü Ja­pon se­la­mı “ojigi” ile kar­şı­la­nır. Oji­gi; te­şek­kür eder­ken, ve­da­la­şır­ken ve özür di­ler­ken de kul­la­nı­lır.

Ja­pon­la­rın ge­le­nek­sel ko­nuk ağır­lama bi­çi­mle­rin­den bi­ri olan çay tö­re­ni, evle­rin çay­ha­ne de­ni­len özel bir oda­sın­da ya­pı­lır.

Ja­pon­lar düğünlerde, ye­ni yıl kut­lama­la­rın­da, me­zu­ni­yet tö­ren­le­rin­de ve bay­ram­lar­da “ki­mo­no” denilen ge­le­neksel giy­si­le­rini giyerler. Judo, Ja­pon­ya’nın ge­le­nek­sel sa­vunma spor­la­rın­dandır. Bu nedenle hem kız hem de er­kek çocukları tarafından sevilerek yapılır. Geleneksel Japon oyunlarından “go”, kare­li bir tah­ta üze­rin­de be­yaz ve si­yah taş­lar­la oy­na­nan bir stra­te­ji oyu­nudur.

Ja­pon­ kültürünün önemli unsurlarından biri de “ori­ga­mi”dir. Ori­ga­mi, kare şek­lin­de­renk­li kâ­ğıt par­ça­sı­nı kat­la­ya­rak ge­mi, kuş gi­bi şe­kil­ler oluş­tur­ma sa­na­tıdır.

Ja­pon­la­rın yı­lın çe­şit­li za­man­la­rın­da kut­la­dık­la­rı bay­ram­la­rı ve fes­ti­val­le­ri vardır. Bu kut­la­ma­la­rın en tanınmışı “sakura” denilen Japon kiraz ağaçlarının çiçek açtığı mart - nisan aylarında düzenlenen çiçek seyretme festivalidir.

DÜNYA FARKLILIKLARLA GÜZEL

Ülkelerin kültürel değerleri birbirinden farklı olabilir. Dilleri, dinleri, yemekleri, yöresel kıyafetleri, oyunları, sporları, para birimleri, yaşam tarzları, mimari yapıları, sanatları, bayramları, gelenekleri farklı olsa da birbirlerine komşu olan ülkeler arasında benzerlikler olabilir. Türk Cumhuriyetleri ile aramızdaki kültürel unsurlar, gelenek ve görenekler fazla değişmez. Türkler tarih boyunca Asya’dan Avrupa’ya kadar birçok ülkede egemen olduğu için bu kıtanın her yerinde Türk kültürüne ait unsurlara rastlanır. Almanya, Fransa, İran gibi ülkelerde de çok fazla Türk yaşadığı için bu ülkelerde de Türk kültürü yayılmaya başlamıştır.

Ülkelerin kültürlerinin farklı olmasını sağlayan nedenler: Din, yeryüzü şekilleri, dil, diğer milletlerle ilişkiler, iklim, geçim kaynakları. Başka ülkelerin kültürleri bize tuhaf geliyorsa bizim kültürümüz de onlara tuhaf geliyordur. Bu nedenle başka toplumların kültürel değerlerine saygı duymalıyız, eleştirmek doğru olmaz.

Din: Dünyada Hristiyanlık, İslamiyet, Budizm, Hinduizm, Musevilik gibi dinler vardır. Dini inanışlar toplumun kültürünü değiştirir.

Türkiye, Suudi Arabistan, İran, Pakistan, Afganistan, Endonezya, Malezya İslam ülkelerinden bazılarıdır. İslam ülkelerinin çoğunda kadınların başları kapalı ve uzun elbise giyerler. Erkeklerin giyinişleri ülkelere göre farklıdır. Yemek sağ elle yenir. Kurban ve Ramazan Bayramı kutlanır. Yılda bir ay oruç tutarlar.

Avrupa ülkeleri, Kuzey ve Güney Amerika ülkeleri, Rusya gibi ülkeler Hristiyanlık dinine inanırlar. Hristiyanlarda Noel ve Paskalya gibi bayramlar kutlanır.

Hindistan’da Hinduizm dini yaygındır. Hinduizm inancına göre Ganj nehrine girip yıkanan kişiler günahlardan temizlendiklerine inanırlar. Hinduizm dinine inananların cenazeleri yakılır, diğer dinler de ise cenazeler toprağa gömülür.

İklim: İklim (hava durumu) daha çok kıyafetlere yansır. İklimi çok sıcak ülkelerde kıyafetler daha ince, iklimi soğuk ülkelerde kıyafetler daha kalındır.

Kıyafetler: Her ülkenin kendine has yöresel kıyafetleri vardır. Yöresel kıyafetler her zaman giyilmez. Bayramlarda, düğünlerde, şenlik, kutlama ve festivallerde giyilir.
Türkiye: Erkeklerin yöresel kıyafeti şalvardır. Kadınların kıyafeti üç etek ve bindallıdır.
İskoçya: Erkekler “kilt” denilen etekli bir kıyafet giyerler.
Japonya: Kadınlar “kimono” denilen yöresel kıyafet giyerler.
Hintli ve Pakistanlı kadınlar “sâri” denilen kıyafeti giyerler. Erkekleri de dizlerine kadar uzanan kaftan giyerler.
Şili’de “panço” giyilir.
Arap erkekler “kufiye” denilen beyaz uzun elbise giyerler. Kadınlar “peçe” kullanır.

Yemek: Her ülkenin yemek kültürü farklı olabilir. Yemekler ülkede en çok yetiştirilen ürüne göre yapılır. Yemekler zamanla diğer ülkelerde de yapılmaya başlanmıştır. Pirinç Çin kültürüne ait olsa da günümüzde tüm ülkelerde yapılmaktadır.
Türkiye dünyanın mutfak kültürü en zengin ülkelerden biridir. Kebap, döner, köfte, yaprak sarması ve baklava meşhur yiyeceklerimizdir. Yemeğe ailece oturulur. Yemeğe ilk önce evin büyüğü başlar. Yemek sağ elle yenir. Komşuya yemek gönderilir. Tabak boş gönderilmez. İtalya: Pizza ve spagetti türü makarna
Çin: Pekin ördeği ve pirinç pilavı meşhurdur. Çin’de yemek tabağındakilerin hepsini yemek ev sahibine hakaret sayılır. Çinliler ve Japonlar pilavı yerken çubuk kullanırken Araplar pilavı elleriyle yerler.
Japonya: Sushi ve deniz ürünleri.
Azerbaycan: Yaprak sarması
Kazakistan: Çay bardağı yarım doldurulur.
Hindistan: Yemek yerken asla sol el kullanılmaz. Sol elle tabağa bile dokunulmaz. Yöresel yemeklerde çatal kaşık kullanmadan sadece sağ el kullanılarak yenir.
İngiltere: Çay soğuk içilir.
Şili: Elle bir şey kesinlikle yenmez.
Kore: Yemeğe evin en büyüğü başlamadan asla yemek yenmez.
Macaristan : Gulaş en meşhur yemekleridir.
Nijerya: Çocukların yumurta yemesi yasaktır. Yumurta yiyen çocukların hırsız olacaklarına inanılır.
Fransa: Yemek çok yavaş yenir. Peynirleri meşhurdur.
Almanya: Ekmek hariç hiçbir yiyecek elle yenilmez.
Estonya: Yemekten artan ekmekler çöpe atılmadan önce öpülür.
Yunanistan: İki el de masanın üzerinde durup yemeğin gelmesi beklenir. Eller asla masadan aşağıya inmez.
Etiyopya’da ev sahibi misafire kendi eliyle yemek yedirir.

Spor türleri farklı ülkelerde yöresel olarak başlamış daha sonra tüm dünya da yapılmaya başlanmıştır.
Türkler: Yağlı güreş, cirit, çevgen
ABD ve Japonya: Beyzbol, basketbol
İskoçya: Golf
Japonya: Sumo güreşleri, judo, karate
İspanya: Boğa güreşi
İngiltere ve Hindistan: Kriket, polo, futbol

Önemli Günler: Her ülkenin kendisine özel bayramları, şenlikleri ve özel günleri vardır.
Müslüman Ülkelerde: Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı
Hristiyan Ülkelerde: Noel ve Paskalya
Türk Cumhuriyetlerinde: Nevruz ve Hıdrellez
Tüm Dünya Ülkelerinde: Anneler Günü, Yılbaşı, Öğretmenler Günü (tarihleri değişebilir)
Sadece Ülkemizde: Milli bayramlarımız sadece ülkemizde ve KKTC’de kutlanmaktadır.
Brezilya'da Rio Karnavalı,
İspanya'da San Fermin ve Domates Festivali,
Almanya'da Ekim Şenliği,
Güney Kore'de Çamur Festivali,
Hindistan'da Holi Festivali,
İtalya'da Portakal Festivali,
Japonya'da Kiraz Festivali,
ABD ve Kanada'da Şükran Günü,
Türkmenistan'da At Bayramı,
Çin'de Bahar Bayramı,

İnsanların renkleri ve simaları: Afrika ülkelerinde siyah tenli, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya sarı tenli insanlar yaşarlar. Geri kalan ülkede yaşayan insanlar beyaz tenlidir. Japonya, Çin, Kore gibi ülkelerin insanları çekik gözlüdür.

Bize İlginç Gelen Kültürler:

Hindistan’da inek kesmek günahtır ve inek eti yenmez. İnek kutsaldır. Ancak Hindistan’da yaşayan Müslümanlar Kurban Bayramı’nda inek kurban edebilirler. Hindistan’da evlenecek olan kızlar erkeklere düğün parası öderler.

Hindistan’da büyüklerin ayaklarına dokunmak saygı göstergesidir. Müslüman ülkelerde ise büyüklerin elleri öpülür.

Japonya’da her evde çay odası vardır. Misafir geldiği zaman bu odada çay içilir. Başını ve vücudunu eğerek ojigi selamı verirler. Özür dilemek için de aynı hareketi yaparlar.
Tibetliler tanıdıklarını görünce dillerini çıkarırlar.

Araplar, Eskimolar ve Yeni Zelandalılar burunlarını birbirine sürterek selamlaşırlar.
Hintliler “Namaste” diyerek ellerini birleştirip selamlaşırlar.

Japonlar'da “ikebana” denilen çiçek düzenleme sanatı ve “origami” denilen kâğıt katlama sanatı yaygındır.

Müslüman ülkelerde, Japonya ve Hindistan’da evlere ayakkabı ile girilmez. ABD, Fransa, İngiltere gibi ülkelerde eve ayakkabı ile girilebilir.
Japonlar genellikle evlerinde minderlerde ve bağdaş kurarak oturur.
İspanyollar öğle yemeğinin ardından sıcak günlerde “siesta” denen kısa bir uyku ile dinlenir.

Hindistanlı biri “evet” demek için kafasını sağa sola sallar, “hayır” demek için kafasını yukarı aşağı sallar.